Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), bireyin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarında farklılıklarla kendini gösteren nörogelişimsel bir durumdur. Spektrum terimi, otizmin her bireyde farklı belirtilerle ortaya çıkabileceğini ifade eder. Kimi bireyler hafif düzeyde etkilenirken, kimileri daha yoğun destek gerektirebilir.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
Otizm genellikle erken çocukluk döneminde fark edilir. Belirtiler üç ana alanda kendini gösterir:
1. Sosyal İletişim ve Etkileşimde Güçlükler
• Göz teması kurmaktan kaçınma
• Adı söylendiğinde tepki vermeme
• Duyguları anlama ve ifade etmede zorlanma
• Yaşıtlarıyla oyun kurmakta güçlük çekme
2. Tekrarlayıcı Davranışlar ve İlgi Alanlarında Sınırlılık
• Aynı rutinleri tekrarlama (örneğin, aynı yoldan yürümek)
• Dönen nesnelere veya belirli objelere yoğun ilgi
• El çırpma, sallanma gibi tekrarlayıcı hareketler (stereotipik davranışlar)
3. Duyusal Hassasiyetler
• Yüksek ses, parlak ışık veya dokunmaya aşırı duyarlı olma
• Bazı kokulara veya tatlara aşırı tepki gösterme ya da ilgisiz kalma
Otizm Tanısı Nasıl Konulur?
Otizm tanısı genellikle çocukluk çağında, uzmanlar tarafından yapılan gözlemler ve değerlendirmeler sonucunda konur. Erken tanı, özel eğitim ve terapi süreçlerinin daha etkili olmasını sağlar.
Otizmde Destek Süreci
Otizm spektrumundaki bireyler için en önemli şey erken müdahaledir. Destekleyici yaklaşımlar şunlardır:
• Özel Eğitim ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları (BEP)
• Dil ve Konuşma Terapisi
• Duyu Bütünleme Terapisi
• Oyun Terapisi ve Sosyal Beceri Eğitimi
• Aile Eğitimi ve Danışmanlık
Otizmli Bireylerle Etkileşimde Nelere Dikkat Edilmeli?
• Net ve kısa cümlelerle iletişim kurmak
• Rutinlere saygı göstermek ve ani değişikliklerden kaçınmak
• İlgi duyduğu konular üzerinden bağ kurmaya çalışmak
• Duyusal hassasiyetlerini anlamaya çalışmak
Otizm bir hastalık değil, farklı bir nörolojik işleyiştir. Destekleyici bir çevre ve doğru eğitimle, otizmli bireyler potansiyellerini en iyi şekilde kullanabilir. Önemli olan, her bireyin kendine özgü olduğunu kabul etmek ve onların dünyasını anlamaya çalışmaktır.
